14 Mazowieckiej Drużyny Harcerskiej im. hetmana Stefana Czarnieckiego

1.07.1919 r- Stanisław Ciszewski wraz z grupą 30 chłopców tworzy I Pruszkowską Drużynę Harcerską im. Romualda Traugutta

„Latem harcerstwo męskie w Pruszkowie wzbogaciło się o nową drużynę. Powstała w centralnej części miasta – śródmieściu, gdzie nie działała jeszcze żadna drużyna harcerska. Miało to duże znaczenie dla rozwoju harcerstwa w Pruszkowie.

Zorganizował tę drużynę Stanisław Ciszewski, po dość długim okresie przygotowawczym.

…

W lipcu 1919 roku, na pierwszej zbiórce organizacyjnej, z tych wakacyjnych grup została uformowana drużyna harcerska, która rozpoczęła pracę wychowawczą metodą harcerską. Z grupy liczącej ponad 30 chłopców, których dotąd łączyło tylko koleżeństwo i wspólne harcowanie, zostały utworzone trzy zastępy, których zastępowymi zostali: Kazimierz Pawłowski, Kazimierz Aluchna i Stanisław Zrałek. Kazimierz Pawłowski objął również funkcję przybocznego i sekretarza drużyny.

Drugą ważną decyzją na tej zbiórce było dokonanie wyboru patrona drużyny, który miał być wzorem godnym naśladowania w życiu harcerskim. Drużyna uznała, że taką postacią będzie Romuald Traugutt. Wybór ten nie był przypadkowy, a miał następujące uzasadnienie:

„(…) zbiórka drużyny odbywała się tuż przed 55 rocznicą stracenia na stokach Cytadeli Warszawskiej Romualda Traugutta- ostatniego przywódcy Powstania Styczniowego. Pamięć o tym Powstaniu i Jego przywódcy była żywa w społeczeństwie, a zwłaszcza wśród patriotycznej młodzieży.”^{– Stanisław Ciszewski, relacja ustna.}

” Tadeusz Jaros „W Służbie Bogu i Polsce 1911-1939”, wyd. 2004 rok, S.43-44

„Na początku 1921 roku harcerstwo pruszkowskie tworzyło środowisko, w którym działało siedem drużyn harcerskich, w tym cztery drużyny męskie i trzy żeńskie. Drużynami męskimi były: I Pruszkowska Drużyna Harcerska im. Romualda Traugutta, …”- Przegląd Pruszkowski 1985 Zeszyt 1, S. 2

„Komenda Chorągwi Warszawskiej- Prowincja, doceniła tę środowiskową działalność i podjęła decyzję o utworzeniu hufca harcerskiego w Pruszkowie.

Rozkaz Komendy Chorągwi ustalał:

„”Niniejszym ustanawiam z dniem 7.II.1921 roku Hufiec w Pruszkowie. Do Hufca należeć będą: Pruszków – Żbików, Milanówek, Utrata, Włochy i Ożarów. Komendantem Hufca został mianowany z dniem 4.II.1921 r. Oskar Żawrocki ^{– Kronika Hufca Pruszkowskiego 1921 rok. S. 13}.

W skład Hufca weszły drużyny:

I Pruszkowska Drużyna Harcerska im. Romualda Traugutta

… „”- Tadeusz Jaros „W Służbie Bogu i Polsce 1911-1939”, wyd. 2004 rok, S.56

Pierwsza połowa 1923r – działanie drużyny zostało zawieszone

„Na początku 1923r przestała działać jedyna niebursowa drużyna męska – I Pruszkowska Drużyna Harcerska im. R. Traugutta. ” -Przegląd Pruszkowski 1985 Zeszyt 1, S. 7

„W pierwszej połowie 1923 roku, wystąpiły trudności w pracy I Pruszkowskiej Drużyny Harcerskiej im. Romualda Traugutta. Ustąpił z funkcji drużynowego jej organizator Stanisław Ciszewski. W czerwcu, po zakończeniu roku szkolnego 1922/1923 opuściła szeregi drużyny większość harcerzy, przeważnie starszych wiekiem, którzy zamierzali podjąć studia, naukę zawodu lub pracę zawodową. Przed letnią akcją obozową Komenda Hufca nie podjęła działań by zapewnić ciągłość pracy drużyny i jej działalność została zawieszona.” – Tadeusz Jaros „W Służbie Bogu i Polsce 1911-1939”, wyd. 2004 rok, S.62

23 wrzesień 1923 wznowienie działania drużyny z nowym drużynowym i zmianą patrona drużyny.

„Na początku września ożyła sprawa 1 Pruszkowskiej Drużyny Harcerskiej. Zajął się nią osobiście A. Kamiński. W wyniku przeprowadzonych prze niego rozmów z kierownikiem Szkoły Powszechnej i. T. Kościuszki, p. Rodziewiczem, uzyskał on zgodę na zorganizowanie drużyny harcerskiej przy tej szkole. Na bezpośredniego wykonawcę tego zadania został wyznaczony Jerzy Anczykowski. 23 września 1923 ponownie została powołana do życia I Pruszkowska Drużyna Harcerska, tym razem mająca za patrona Stefana Czarnieckiego” -Przegląd Pruszkowski 1985 Zeszyt 1, S 7.

„Po rozpoczęciu nowego roku pracy harcerskiej na początku września 1923 roku, sprawą ożywienia pracy I Pruszkowskiej Drużyny zajął się osobiście Aleksander Kamiński- zastępca Komendanta Hufca i kierujący pracą wszystkich pruszkowskich drużyn. Pierwszą jego czynnością było zapewnienie drużynie miejsca gdzie mogłaby nadal prowadzić pracę harcerską, ponieważ dotychczasową izbę harcerską utraciła.

Przeprowadził rozmowę z panem Rodziewiczem, kierownikiem szkoły podstawowej im. Tadeusza Kościuszki i uzyskał jego zgodę na czasową działalność drużyny przy tej szkole.

Do wznowienia działalności I Pruszkowskiej Drużyny został oddelegowany z III Pruszkowskiej Drużyny Jerzy Anczykowski. W chwili powierzenia mu tego zadania miał 17 lat i miał już sześcioletnie doświadczenie w służbie harcerskiej, którą rozpoczął w 1917 roku w Częstochowie. Wyznaczone zadanie wykonał w ciągu niespełna miesiąca. Po przeprowadzeniu uzupełniającego naboru nowych członków, sformował drużynę, skupiającą w czterech zastępach 40 harcerzy, uczniów ze starszych klas, szkół powszechnych i gimnazjum im. Tomasza Zana.

Po wykonaniu tego zadania Jerzy Anczykowski został mianowany drużynowym I Pruszkowskiej Drużyny, Jan Uklejski przybocznym.

W dniu 23 września 1923 roku, odbyła się zbiórka nowo sformowanej drużyny, która rozpoczęła pracę harcerską nadal jako I Pruszkowska Drużyna, zachowując ciągłość i tradycje tej drużyny powstałej w 1919 roku. Jedyną zmianą jakiej dokonano, była zmiana patrona drużyny. Nowo wybranym patronem został hetman Stefan Czarniecki.”- Tadeusz Jaros „W Służbie Bogu i Polsce 1911-1939”, wyd. 2004 rok, S.62

1 kwietnia 1924  za pomoc w czasie pożaru na terenie szpitala w Tworkach drużyna otrzymuje w nagrodę nową siedzibę/harcówkę w pomieszczeniach po remizie straży pożarnej oraz sprzęt gaśniczy i instrumenty dęte. Powstają dwie sekcje strażackie i orkiestra dęta!!! To chyba pierwsza taka w Polsce.

koniec roku 1927– ustąpienie drużynowego phm J. Anczykowskiego i mianowanie nowego drużynowego H. Biegańskiego

Latem 1928 I Pruszkowska Drużyna Harcerska organizuje 1-szy samodzielny obóz letni w Druskiennikach nad Niemnem.

W 1930 nastąpiła zmiana numeracji drużyn i nazw drużyn, nowe numery ustalono drużynom w zależności od czasu ich zorganizowania- w ten sposób I PDH zmienia się w 14 Mazowiecką Drużynę Harcerską im. St. Czarnieckiego

1934r –14 MDH organizuje pierwszą Gromadę Zuchową w Pruszkowie

W 1934 roku odbył się obóz  w Murzasichlu w czasie którego harcerze pomogli mieszkańcom podczas powodzi. Podczas pożegnalnego ogniska wójt zdjął ze swojego kapelusza muszelki i założył je na rogatywkę  drużynowego Stefana Kowalskiego, w tym samym momencie inni górale zrobili dokładnie to samo, od tamtej pory nosimy je z dumą na naszych czapkach, tak narodziła się kolejna 14 tradycja.

„Letnia akcja obozowa w 1934 r., dzięki wydatnej pomocy KPH, miała szeroki zakres. Na obozy wyjechała bowiem większość młodzieży harcerskiej. W Murzasichlu koło Poronina przebywała na obozie 14MHD. Obóz ten upamiętnił wydarzeniem, które utrwaliło się w historii drużyny. W czasie trwania obozu wystąpiły ulewne deszcze. Nastąpiła powódź zagrażająca okolicznej ludności. Drużyna wraz z GOPR-em pośpieszyła z pomocą w miejscach największego zagrożenia. W dowód wdzięczności za okazaną pomoc, podczas ogniska kończącego obóz, wójt wsi Murzasichle zdjął ze swego kapelusza ozdobę jaką noszą górale podhalańscy – białe muszelki na czerwonym paseczku skóry i założył je na czapkę drużynowego 14MDH Stefana Kowalskiego. Jeszcze przed opuszczeniem Murzasichla muszelki zdobiły czapki wszystkich harcerzy”14-stki” przebywających na obozie. Od tego czasu muszelki oprócz pięknej szerokiej krajki huculskiej, były charakterystycznym elementem umundurowania harcerzy 14MDH.” Przegląd Pruszkowski 1985 Zeszyt 1, S.25.

W 1935 r. harcerze z 14 MDH biorą udział w Zlocie w Spale.

W 1939 r. został powołany szczep.

Wrzesień 1939 r. wszyscy  którzy mogli zaciągnęli się do wojska i wyruszyli na front, Ci którzy nie mogli bo byli za młodzi podjęli służbę pogotowia harcerskiego i zostali wcieleni do Służby Bezpieczeństwa.  Mieli  za zadanie bronić ważnych dla obronności obiektów: mostów, torów kolejowych, linii telefonicznych i elektrycznych. Pełnili dyżury w komisariacie policji i brali udział w patrolach. Nikt z nich nie sądził, że w taki sposób przyjdzie im sprawdzać harcerskie umiejętności ale przecież każdy z nich ślubował bronić swej Ojczyzny.

Trwali na posterunkach do 7 września później część z nas udała się do Warszawy by tam brać udział w obronie Stolicy.

Podczas obrony Warszawy 25 września w walce o Fort Czerniakowski  zginął  Piotr Szeppe –  pomimo okupacji jego koledzy z drużyn wzięli udział w pogrzebie a na trumnie znalazła się rogatywka z muszelkami, a przy grobie odśpiewana została Modlitwa Harcerska.

Październik 1939 -Harcerze 14-ki tworzą tajną drużynę harcerską Zielony Dąb, składają przysięgę na sztandar 14-ki i ręce drużynowego Stefana Jaronia Kowalskiego. W późniejszym okresie okupacji z drużyny Zielony Dąb powstaje Rój Hufiec Szarych Szeregów Zielony Dąb komendantem zostaje drużynowy 14-ki St. Jaroń Kowalski

Zapraszamy do zapoznania się także z artykułem phm Tadeusza Jarosa o początkach harcerstwa w Pruszkowie

Przegląd Pruszkowski: Historia harcerstwa w Pruszkowie

Patron Szczepu

W wieku lat 12 wstąpił do 1 PDH im. Stefana Czarneckiego, przemianowanej następnie na 14 MDH. Po 6 latach został jej drużynowym. W roku 1936 otrzymał stopień podharcmistrza. W sierpniu 1939r. wziął udział w walkach pod Mławą, gdzie został ranny. W listopadzie 1939r zbiera powracających z wojny harcerzy i współtworzy zalążek tajnego harcerstwa. W roku 1940 tajne harcerstwo przechodzi w organizację o nazwie „Szare Szeregi”. Stefan Kowalski pod pseudonimem Jaroń zostaje komendantem hufca Szarych Szeregów kryptonim Zielony Dąb. Podczas Powstania jako dowódca kompanii Jaroń brał udział w walkach zgrupowania Leśnik i Radosław.

Po wojnie otrzymał awans do stopnia kapitana oraz nominację na harcmistrza. Z rąk generała Bora-Komorowskiego otrzymał Krzyż Wojenny Orderu Virtuti Militari. Był odznaczony dwukrotnie Krzyżem Walecznych i Krzyżem Zasługi z Mieczami.
W roku 1947 wraca do kraju i podejmuje próbę odbudowy harcerstwa.